Υποκρισία ή Ειλικρίνεια;

Μπορεί να καθυστέρησα λίγο αλλά να’μαι πάλι.

Έχω ένα σημειωματάριο με μαζεμένους τίτλους που φιλοδοξούν να γίνουν κείμενα. Είναι σα μικρό μπαούλο με ανούσια για τον κόσμο πράγματα, αλλά πολύ σημαντικά για εμένα.

Τις τελευταίες μέρες σκεφτόμουν τον σημερινό τίτλο και με έπιανα να γράφω στο μυαλό μου προτάσεις κι εκφράσεις με ιδέες που εννοείται λόγω βαρεμάρας δε σημείωνα. Τώρα όμως θα προσπαθήσω να δω τί μπορώ να ανακαλέσω από όλο αυτό το συνονθύλευμα.

Να πω για αρχή ότι δεν ξέρω από τώρα τί θα γράψω και σε τί θα αναφερθώ. Έχω μονάχα μια θολή εικόνα και θα προσπαθήσω γράφοντας να την ξεδιαλύνω.

Είναι ο άνθρωπος υποκριτής;

Είναι.

Είναι ο άνθρωπος ειλικρινής;

Είναι.

Είμαι άνθρωπος τέτοιος;

Είμαι.

Έχω γράψει και στην περιγραφή του μπλογκ ότι βάζω πιο πάνω απ’όλα την αλήθεια κι αυτό, ισχύει και δεν ισχύει, ταυτόχρονα. Νιώθω σα να ανεβαίνω ένα ψηλό κι απόρθητο βουνό, ένα βουνό του οποίου την κορυφή δεν μπορώ να δω κι άρα να ξέρω. Θα μπορούσε να μην έχει καν κορυφή, ποιός ξέρει. Τα τελευταία χρόνια προσπαθώ συνειδητά να κάνω βουτιές μέσα μου και να ψάχνω να βρω πράγματα, πράγματα τα οποία επιδιώκω να φέρω στην επιφάνεια και να τα δω υπό άλλο πρίσμα. Αυτά που μοιράζομαι, είναι όσα βρίσκω. Δεν είναι ότι είναι εντελώς νέα για τον κόσμο, ίσως να μην είναι ούτε καν για εμένα, αλλά βλέποντας τα υπό το συνειδητό φως τα καταλαβαίνω καλύτερα. Δεν είναι ότι θα ανακαλύψω ποτέ κάτι εντελώς νέο, δεν πρόκειται να προκύψει παρθενογέννηση. Στο μόνο που ελπίζω είναι αυτά που θα βρω, κι ίσως αυτά που θα δημιουργήσω, να βοηθήσουν εμένα να κατανοήσω περισσότερο τη ζωή. Ευελπιστώ, επίσης, να προτείνω νέες συνθέσεις, των ήδη γνωστών πραγμάτων και θεμάτων που ανακαλύπτω εκ νέου.

Λοιπόν, αυτό που θέλω να πω είναι ότι έχω την τάση για αναζήτηση της αλήθειας. Είμαι, ωστόσο, ενήμερος ότι μάλλον δε θα αντέξω την απόλυτη αλήθεια, ακόμη κι αν υπήρχε. Κι αυτό γιατί είμαι πεπεισμένος ότι ο άνθρωπος δεν αντέχει και πολύ την αλήθεια.

Η δύναμη του ανθρώπου σχετίζεται με την αλήθεια που αυτός μπορεί να αντέξει.

Πόσα κιλά αλήθειας να σηκώνουν άραγε οι πλάτες οι δικές μου;

Κάνω πάγκο καθημερινά, μα τα κιλά με το ζόρι αυξάνονται. Παρόλα αυτά, κρατώ το τέμπο μου, παρουσιάζομαι ακόμη κι αν πολλές φορές νιώθω άσχημα και δεν είμαι έτοιμος για προπόνηση, όπως αυτές τις μέρες για παράδειγμα.

Θεωρώ, παρατηρώντας τον εαυτό μου κυρίως, ότι λέμε ψέματα στον εαυτό μας, συνειδητά ή όχι, με στόχο να τον πείσουμε για κάτι, ενώ ελπίζουμε πως στην πορεία θα τα’χει ξεχάσει.

Από το μαγικό μου βουνό, από εδώ πάνω που βλέπω τον κόσμο, κοιτάζοντας μέσα μου βλέπω στην ψυχή του καθενός, κι όσο βαθύτερα φτάνω εντός μου, νιώθω πως άλλο τόσο εισχωρώ στις ρωγμές όλου του κόσμου.

Υπάρχουν ψέματα που λέμε στους άλλους για να τους πείσουμε για κάτι.

Υπάρχουν ψέματα που λέμε στον εαυτό μας με στόχο να τον πείσουμε για κάτι.

Και υπάρχουν και ψέματα που δεν ξέρουμε καν πως λέμε στον εαυτό μας.

Το να επιδιώκεις να φτάσεις κοντύτερα στην αλήθεια σημαίνει να’σαι ενήμερος, και να παραδέχεσαι χτυπώντας κατακέφαλα τον εγωισμό σου, για όλα τα ψέματα που νιώθεις ή διαισθάνεσαι.

Ο άνθρωπος γεννιέται γυμνός και μια ζωή παλεύει να κρύψει αυτή του τη γύμνια. Γεννιέται ζώο και παλεύει στην παλέστρα της ζωής για να γίνει άνθρωπος. Έχει ανάγκη από ρούχα κι αυτά τα ρούχα δεν είναι άλλα από τις ταυτότητές του. Κάποιες ταυτότητες ίσως να προκύπτουν κι από τη φύση του. Τί χρώμα έχει το δέρμα του, πού γεννήθηκε και σε τί οικογένεια. Ναι, αυτά είναι κάποιες φυσικές ταυτότητες που μας καθορίζουν, αλλά ακόμη κι αυτές είναι επίπλαστες γιατί, αυτό που’ναι ο άνθρωπος πάνω απ’όλα, είναι μια ιδέα. Ενσαρκωμένη ιδέα, όχι πλατωνική, αλλά μια ιδέα μέσα σε έναν νου, τον νου του παρατηρητή.

Άρχισε να ψιχαλίζει, μου αρέσει ο ήχος της βροχής και θεωρώ ότι η εικόνα της, όπως κι ο ήχος, δίνουν διαφορετικό τόνο στο κείμενο.

Υπάρχουν και οι ταυτότητες που χτίζουμε στη διάρκεια της ζωής μας. Δεν είναι κάτι αυτές οι ταυτότητες, είναι κι αυτές σύνολα ιδεών στα οποία πιστεύουμε. Υπάρχουν στα αλήθεια; Και ναι και όχι. Δεν υπάρχουν αυτούσιες, αλλά τις κάνουμε να υπάρχουν απλά γιατί πιστεύουμε σε αυτές κι αυτές με τη σειρά τους μας κινητοποιούν ώστε να αναλάβουμε δράση.

Η βροχή σταμάτησε κιόλας.

Κι ο Θεός, είτε αυτός των θρησκειών, είτε αυτός που ονομάζω κόσμο, μια τέτοια ιδέα είναι, δεν υπάρχει αλλά όταν κάποιοι σκοτώνουν στο όνομά του, αυτός υπάρχει και παραϋπάρχει. Αυτό ίσως είναι η καλύτερη απόδειξη υπέρ του, δίχως ωστόσο να τον αληθεύει παρά μονάχα να τον δικαιολογεί. Είναι ανθρώπινη επινόηση περισσότερο παρά ανακάλυψη. Γι’αυτό και είναι κατ’εικόνα μας και καθ’ομοιώση όσων θα θέλαμε να γίνουμε. Αυτά είναι τα ψέματα που’χουμε ανάγκη, τουλάχιστον οι περισσότεροι. Έχουμε ανάγκη από τα ψέματα ώστε να πάρουμε κίνητρα. Έχουμε ανάγκη τα ψέματα για να πιαστούμε από ένα κλαδάκι και να πιστέψουμε ότι η ζωή αξίζει. Η ζωή όμως μπορεί να αξίζει και μέσα στην αλήθεια της. Ίσως να μπορεί να μας δώσει τα κίνητρα που’χουμε ανάγκη. Το θέμα είναι ότι τα ψέματα είναι η εύκολη λύση, μα ο άνθρωπος είναι αδύναμος κι έτσι, αν και δεν τον δικαιολογώ, παρόλα αυτά τον καταλαβαίνω.

Είμαι ένας υποκριτής όπως κι όλοι οι άλλοι. Λέω πράγματα στα οποία προσπαθώ να πιστέψω. Ρίχνω λίγο φως για να δω καθαρότερα. Δεν ξέρω αν όσα λέω έχουν κάποια σημασία ή είναι απλά μπούρδες. Ίσως να’μαι κυρίως αφελής. Σίγουρα δεν είμαι κακοπροαίρετος, να κάτι το οποίο μπορώ να πω με ειλικρίνεια.

Η υποκρισία μου δε σχετίζεται με το κακό. Προσπαθώ να δημιουργήσω ταυτότητες τέτοιες που θα με κάνουν να κρυώνω λιγότερο, ταυτότητες που θα με βοηθάνε να σηκωθώ από το κρεβάτι το πρωί.

Προσπαθώ όμως και να’μαι ειλικρινής. Προσπαθώ να μη με αφήνω να ξεχαστώ στα ψέματα που λέω στους άλλους. Μια ζωή τώρα νιώθω πως είμαι καλός, όχι γιατί καταφέρνω να κάνω θετικές πράξεις αλλά γιατί ακόμη κι αν τα αποτελέσματα είναι αρνητικά, εγώ ωστόσο επιδίωκα το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Είμαι πλημμυρισμένος από καλές προθέσεις, αυτό το γνωρίζω, μα ξέρω επίσης ότι αυτό δεν επαρκεί. Χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια, περισσότερη ειλικρίνεια, περισσότερη δύναμη, ώστε ακόμη πιο πολύ να μετουσιώνονται σε θετικές πράξεις, τόσο για εμένα τον ίδιο, όσο και για τον κόσμο.

Έχω δημιουργήσει κάτι μεγάλα ψέματα που τα λέω όνειρα. Τα συνέλαβα κυρίως στις πιο πονεμένες μου καταστάσεις. Και τα’χω σα φανταστικά άλογα, το’να πάλευκο, το άλλο κατράνι, να με τραβούν εμπρός. Έχω δημιουργήσει και ένα πρότυπο ανθρώπου, το οποίο για να μην το μεταθέσω στο άχρονο μέλλον, αντί για υπεράνθρωπο το αποκαλώ Άνθρωπο με άλφα κεφαλαίο. Γιατί δεν έχω χρόνο να γίνω εγώ η γέφυρα των άλλων, εγώ έχω ανάγκη από το να γίνω η γέφυρα του εαυτού μου. Ξέρω πως υπάρχει μια μόνιμη αλλαγή και προσπαθώ απλώς να επωφεληθώ από αυτή. Τα όνειρά μου, όπως και το πρότυπο επίσης, τα’χω για να μου δίνουν κατεύθυνση, για να με παρακινούν και να αποφεύγω τη σκοτείνια στην οποία έχω μια κλίση. Νιώθω πως στροβιλίζομαι κι αντί να κοιτάω προς τα έξω και προς τα πάνω, εγώ κοιτάζω προς τα μέσα, προς το επίκεντρο του στροβίλου μου, και χάνω έτσι όλη την θέα και την ομορφιά.

Δεν είναι ψέματα κι όλα αυτά; Είναι. Είναι απλά και μόνο γιατί δεν υπάρχουν παρά μονάχα στη φαντασία μου. Είναι και πραγματικότητα ωστόσο και ως ψέματα εσωκλείουν μέσα τους κάτι αληθινό.

Ίσως τα ψέματα κι η αλήθεια να’ναι συνυφασμένα εν τέλει.

Η ειλικρίνεια από την άλλη έρχεται με δόσεις. Η αλήθεια των δόσεων μας τραυματίζει. Έχουμε ανάγκη από χρόνο επούλωσης.

Αν έγραφα ένα κείμενο με όλη την αλήθεια που’χω ξεκλειδώσει κι έχω δει, ίσως να έκανα περισσότερο κακό παρά καλό.

Ένα κείμενο με μπόλικη αλήθεια θέλει πολύ χρόνο για να το χωνέψει κανείς, ακόμη κι ο γραφών του.

Δεν είναι ότι είμαστε κακοί άνθρωποι γιατί είμαστε υποκριτές. Είμαστε υποκριτές γιατί είμαστε αδύναμοι. Από την άλλη, μια ζωή δε φτάνει για να δυναμώσει κανείς αρκετά και να πει όσες αλήθειες θα’θελε στον εαυτό του.

Κι αφού είναι να λέμε ψέματα γιατί δε γίνεται κι αλλιώς, ας λέμε τουλάχιστον ψέματα με καλές προθέσεις, ελπίζοντας πως οι συνέπειες των ψεμάτων δε θα’ναι καταστροφικές για τους άλλους. Αυτό μου αρκεί. Αυτό αρκεί.

Εξακολουθώ να έχω την αναζήτηση της αλήθειας σαν νούμερο ένα προτεραιότητα. Η αλήθεια είναι η κύρια αρετή στην οποία πιστεύω. Είμαι ένα σύστημα φτιαγμένο από τη φύση, και αναγνωρίζω για τα καλά ότι δέχομαι δεδομένα και πληροφορίες που τα επεξεργάζομαι κατασκευάζοντας άλλες που διαχέω στον κόσμο. Η καλύτερη πληροφορία, η ποιοτικότερη, ταυτίζεται με την αλήθεια, κι αφού πήρα τον δρόμο τον μακρύ, στο ψηλό μου μαγικό βουνό, σα σωστός ρομαντικός ρεαλιστής, πατάω όσο μπορώ πάνω της για να κάνω άλλο ένα βήμα προς τα επάνω.

Υπάρχουν άπειροι λάθος τρόποι να ζήσει κανείς τη ζωή του, ας τη ζήσει ο καθένας με τον δικό του λάθος τρόπο.

Ανάμεσα στην υποκρισία με τα ψέματά της και στην ειλικρίνεια με την αλήθεια της επιλέγω τη δεύτερη χωρίς να μπορώ να αφήσω πραγματικά την πρώτη. Αλλάζω απλώς την ισορροπία, ανάλογα με τις δυνάμεις μου, υπέρ της αλήθειας. Όλη αυτή η διαδικασία κρύβει μέσα της τόσο τον πόνο όσο και την ευχαρίστηση. Μέχρι τώρα γεύομαι την πίκρα του πρώτου. Ευελπιστώ η δεύτερη να έχει γλυκιά γεύση. Ίσως να είναι κι άγευστη όμως, ίσως η ευχαρίστηση προκύπτει απλά από την απουσία της πίκρας. Μια ευδαιμονική πορεία βασισμένη στην ευχαρίστηση που προκύπτει λόγω έλλειψης πόνου να’ναι η πιο ρεαλιστική, κι άρα αληθινή, επιδίωξη για κάποιον.

Με όλα αυτά δεν ξέρω αν είμαι υποκριτής ή ειλικρινής. Ίσως είμαι ειλικρινά υποκριτής. Ίσως είμαι υποκριτικά ειλικρινής.

Ίσως είμαι απλώς αφελής.

Ίσως όμως να’μαι κι ένας Ηλίθιος, ίσως να’μαι ένας Μίσκιν με σάρκα και οστά.

Με όλα αυτά τα ίσως, ίσως να’μαι ένα ίσως.