Μεγάλη ή μικρή εικόνα, με την κατάλληλη οπτική, δεν παύει να μας παρέχει κομμάτια αληθείας.
Ο κόσμος μας αποτελείται από ύλη κι ενέργεια, ή για να το πούμε λίγο απλότερα, είναι ενέργεια διότι ακόμη και η ύλη δεν είναι παρά συμπυκνωμένη ενέργεια. Αν υπάρχει μια αρχή, δε βλέπω γιατί να μην είναι αυτήν.
Ενέργεια στην ενέργεια, μικρότερα ή υψηλότερα επίπεδά της, δημιουργούν όλα όσα ξέρουμε κι όσα πρόκειται να μάθουμε. Η ίδια η συνείδηση ενδεχομένως να’ναι η ευγενικότερη και η πιο εκλεπτυσμένη μορφή της ενέργειας. Δεν παύει άλλωστε να’ναι λίγο πολύ ηλεκτρισμός σε μίκρο επίπεδο.
Αν όλα είναι ενέργεια, ακόμη και η ύλη, τότε εμείς ως άνθρωποι τι είμαστε;
Ο άνθρωπος είναι ένα δημιούργημα της φύσης. Ένα δημιούργημα που προέκυψε άσκοπα και τυχαία μέσα στον αχανή χρόνο και τις μεταβολές του. Είναι συμπύκνωμα κι αυτός ενέργειας, ένα μικρό άστρο εν υπνώσει, το οποίο περικλείει μέσα του τόση πληροφορία που είναι αδιανόητη και να συλληφθεί από τον κοινό νου. Λένε ότι είμαστε φτιαγμένοι κατ’εικόνα του Θεού, εγώ πιστεύω απεναντίας ότι δώσαμε την δική μας εικόνα και φτιάξαμε μια ταυτότητα με τα καλύτερά μας χαρακτηριστικά, αυτά που δεν μπορεί να φτάσει κανείς χωρίς να υποπίπτει σε λάθη, στο Ον που είναι το σύμπαν, λόγω άγνοιας και φόβου απέναντί του, τί κι αν εμείς είμαστε μια από τις ανώτερες απ’όλες τις πτυχές του. Δεν φτιάξαμε όμως μονάχα έναν Θεό στα δικά μας πρότυπα, ένα μαστίγιο για να αυτομαστιγωνόμαστε, δημιουργήσαμε και υπολογιστές μέσω της τεχνολογίας. Όσα καταφέραμε ως τώρα σε αυτόν τον τομέα, φανερώνουν λίγα μόνο από τα όσα μπορούν να προκύψουν στο μέλλον. Ακούγεται κάπως παράδοξο αλλά, ο ίδιος ο άνθρωπος δεν είναι επίσης παρά ένας υπολογιστής χωρίς αρχιτέκτονα που δημιουργήθηκε χάρη στην ενέργεια, τον χρόνο και την τύχη. Επειδή επίσης το DNA αγαπά το copy-paste.
Είμαι και είσαι, ένα χαοτικό σύστημα το οποίο δεν ξέρουμε πως ακριβώς λειτουργεί και μόνο το ανακαλύπτουμε στο πέρασμα των χρόνων. Για τώρα γνωρίζουμε λίγα πράγματα όπως για παράδειγμα ότι έχουμε φυσικές ανάγκες τις οποίες πρέπει να καλύψουμε για να μπορέσει το σύστημα αυτό να συνεχίσει να υπάρχει. Υπάρχουν κι άλλα, ανώτερης φύσης ζητήματα που μας αφορούν, τα οποία ίσα που προλάβαμε να ξύσουμε ως τώρα. Δεν υπάρχουν όρια για τη ζωή η οποία μας διακατέχει. Η φαντασία δεν μπορεί ούτε στα όνειρά της να συλλάβει όσα μπορούν να προκύψουν.
Είμαστε λοιπόν μηχανές της φύσης που δεν ξέρουμε πως να λειτουργήσουμε. Το δυναμικό είναι απίστευτο και η προοπτική μεγάλη. Ακραίο αλλά σημαντικότατο επίσης ότι ο κάθε ένας και η κάθε μία που υπήρξε και θα υπάρξει αποτελεί εξ ολοκλήρου έναν ξεχωριστό, μοναδικό κι ασύλληπτο στην απειρότητα του σύμπαντος, κόσμο. Η ομορφιά που έχει ο κάθε άνθρωπος είναι πέρα από κάθε φαντασία. Η αξία του επίσης, ανεκτίμητη.
Με το καλό και το κακό, με τον πόνο και την ευχαρίστηση, το σύστημα παίρνει τα μηνύματά του, τα επεξεργάζεται κι αποδίδει συναισθήματα, σκέψεις και πράξεις. Υπάρχει μια γραμμή, ας την πούμε μέσο όρο, την οποία λίγο πολύ ακολουθούμε όλοι μας κι αφορά τον τρόπο λειτουργίας μας, τον τρόπο με τον οποίο το σώμα αντιδρά στα εκάστοτε ερεθίσματα. Όσοι είναι κοντά στη γραμμή, όσοι είναι κοινοί, δεν είναι ούτε καλοί ούτε κακοί, απλά είναι ενώ όσοι απέχουν μπορούμε να πούμε ότι είναι σφάλματα της φύσης. Το καλό και το κακό προκύπτει αργότερα, στην εξέταση μονάχα ενός ανθρώπου. Σε πρώτη φάση, το κάθε σύστημα αντιδρά με τον τρόπο που θεωρεί καλύτερο για το ίδιο, γιατί ναι, πάντα ο γνώμονας είναι ο εαυτός του καθενός. Αυτό δεν είναι εγωισμός, θα πρέπει να το ονομάσουμε κάπως διαφορετικά γιατί απαντάται σε κάθε έμβιο ον. Κι αν πρέπει να το ονομάσουμε έτσι γιατί δεν έχουμε καταλληλότερη λέξη, τότε όλοι είμαστε εγωιστές, αλλά όχι καλοί ή κακοί ακόμα. Θεωρώ ότι ο εγωισμός, σε δεύτερη φάση, χωρίζεται σε καλό και σε κακό. Για εμένα ο αλτρουισμός είναι ένας καλός εγωισμός γιατί ο εαυτός πάντα αντλεί σε παρόντα χρόνο αισθήματα για το άτομό του. Το να κάνεις καλό στον κόσμο βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τον εαυτό σου, δεν πάει να πει ότι δεν κερδίζεις κι εσύ πράγματα, αλλά τα κερδίζεις άμεσα κι αφορούν τα όμορφα συναισθήματα όπως την αίσθηση του ανήκειν, την αίσθηση ότι είμαστε σημαντικοί κι ότι ζούμε πραγματικά. Από την άλλη, αυτό που εννοούμε σήμερα όταν μιλάμε για εγωισμό, αφορά κυρίως τον κακό εγωισμό, αυτόν που θα πατήσει επί πτωμάτων για να πάρει αυτό που θέλει. Η ταύτιση του εγωισμού με τον κακό εγωισμό, μας κάνει να αισθανόμαστε άσχημα και να έχουμε τύψεις κάθε φορά που θέλουμε κάτι για εμάς γιατί καταλαβαίνουμε πως είμαστε εγωιστές. Μα βεβαίως και είμαστε εγωιστές, ακόμη κι αλτρουιστές να’μαστε, δεν παύουμε να’μαστε εγωιστές. Ο κάθε άνθρωπος είναι εγωιστής κι αυτό είναι φυσιολογικό. Το ζήτημα είναι να διακατέχεται από καλό εγωισμό κι όχι από κακό. Άλλοτε με πόνο, άλλοτε με ευχαρίστηση, λίγο λίγο κάθε φορά δημιουργείται το μείγμα που μοιάζει με μπαρούτι μέσα μας και ψάχνει μόνο για τα κατάλληλα ερεθίσματα για να εκρηχθεί.
Ο άνθρωπος, εξελιγμένος και εξελισσόμενος, ένα θαύμα της ζωής που γκρεμίζει και φτιάχνει εαυτούς και κόσμους.
Τι γίνεται όταν πάρεις έναν από δάυτούς και τον φέρεις σ’επαφή με άλλον έναν; Τι γίνεται όταν τον φέρεις σε επαφή με 5 ή 10; Τι γίνεται όταν τον βάζεις σε μια κιβωτό που λέγεται πλανήτης Γη;
Είμαστε περί τα 8 δις σχεδόν σήμερα. Όλοι κατοικούμε πάνω σε μια κιβωτό, αντίστοιχη με αυτή του Νώε, και κάνουμε τσάρκες μέσα στον ωκεανό που ονομάζουμε διάστημα. Σε αντίθεση με την ιστορία του Νώε όμως, το σύμπαν δεν πλημμυρίστηκε με διαστημικό ωκεάνιο υγρό. Εξ αρχής ο γνωστός μας κόσμος, αυτό το ελάχιστο που ξέραμε, ήταν μια κιβωτός, ένα καράβι τεράστιο που δεν ελέγχουμε. Πλανώμαστε γύρω γύρω από μια φωτείνη και γεμάτη ενέργεια μπάλα που είναι ζωογόνος πηγή μας. Βρισκόμαστε σε ένα σύστημα με κέντρο αυτή την μπάλα. Το ονομάζουμε ηλιοκεντρικό. Είμαστε κομμάτι του συστήματος και σίγουρα η ανώτερη μορφή ζωής του. Το σύστημα είναι υποσύστημα ενός μεγαλύτερου που λέγεται γαλαξίας και δεν ξέρουμε αν είμαστε ανώτερη μορφή ζωής και στον γαλαξία μας. Υπάρχουν αναρίθμητοι γαλαξίες, υποσυστήματα μόνο άλλων συστημάτων. Ο κόσμος, όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα, είναι άπειρος. Η σημασία μας για τον κόσμο είναι όχι απλά μικρή, αλλά ίσως και μηδενική. Μπορεί να είμαστε ιδιαίτεροι, αλλά είμαστε ένα ιδιαίτερο τίποτα μπρος σ’ολάκερο το σύμπαν. Η ίδια η Ανθρωπότητα, αυτό το πιθηκοειδές-ανθρωποειδές, με την απειροελάχιστη πιθανότητα ύπαρξής του, είναι ένα ασήμαντο θαύμα για τη ζωή. Είναι μόνο ένα κύτταρό της, το οποίο αν χαθεί, τίποτε δε θα αλλάξει. Η πιθανότητα αυτή που μας κάθισε για να υπάρχουμε, ορίζεται αντιστοίχως σε κάθε ηλιακό σύστημα όλων των γαλαξιών. Η πίστη ότι υπάρχουμε μόνο εμείς στον κόσμο είναι αφελής. Ακόμη κι αν η πιθανότητα να υπάρχει ζωή, πόσω μάλλον ανεπτυγμένη σε αντίστοιχο με εμάς επίπεδο ή και πολύ παραπάνω, είναι απειροελάχιστη, μπρος στο χάος των μηδενικών πίσω από μονάδες, σημαίνει ότι ζωή υπάρχει κι αλλού και ίσως παντού.
Πάντοτε οι άνθρωποι πιστεύαν για την εποχή τους ότι ήταν το άλφα και τ’ωμέγα, η επιτομή της γνώσης. Αυτό ίσως ως ένα σημείο να ίσχυε και να ισχύει, αλλά δε σημαίνει ότι τα πράγματα δεν αναπτύσσονται συνεχώς. Ακόμη κι αν ως άνθρωποι δε ζούμε πολύ καλύτερα, αλλά σίγουρα ως ένα βαθμό καλύτερα από τους ανθρώπους του παρελθόντος, λόγω υλικών συνθηκών, νοητικά παρά τις επιπλέον γνώσεις που μας παρέχουν καλύτερη κατανόηση, ίσως να είμαστε στα ίδια επίπεδα, λίγο πολύ εμβριακών προδιαγραφών. Η ωριμότητα την οποία έχουμε ανάγκη, ενδεχομένως σήμερα, λόγω των υπαρξιακών κρίσεων που αντιμετωπίζουμε, να προκύψει. Για να ωριμάσουμε βέβαια θα πρέπει να καταφέρουμε να υπερβούμε τα προβλήματα επιλύοτας με τον κατάλληλο τρόπο τις αιτίες που τα προξενούν. Το σημαντικό εδώ είναι να πούμε ότι οι αιτίες δεν αφορούν ούτε τις συμπεριφορές μας, ούτε καν τις σκέψεις μας αλλά τις αξίες μας.
Το σύστημα αξιών είναι που μας κάνει να σκεφτόμαστε έτσι ή αλλιώς και να συμπεριφερόμαστε αναλόγως. Τα νέα μας προβλήματα θα πρέπει να μας ταρακουνήσουν και να μας τρομοκρατήσουν αρκετά για να κάνουμε την αυτοκριτική μας, κι αν φανούμε λίγο έξυπνοι, απορώ γιατί λεγόμαστε sapiens, να προβούμε στις αλλαγές που τόσο έχουμε ανάγκη. Η ανθρωπότητα σκάβει τόσα χρόνια τον λάκκο της με τα ίδια της τα δόντια τα οποία δεν είναι άλλα από τα συστήματα αξιών που έχει υιοθετήσει ως σήμερα. Πλέον όμως, μπρος στον νέο κόσμο που αναδύεται, έχει ανάγκη από νέο, συλλογικό στο σύγχρονο χωριό μας, σύστημα αξιών το οποίο δε θα’χει νέες αξίες αλλά θα αποτελείται από τις σημαντικότερες που είχαμε ως τώρα σε μια βελτιωμένη σύνθεση. Η αγάπη, η δικαιοσύνη και η ελευθερία θα πρέπει να βρουν τρόπο να συνυπάρξουν ώστε να μας ενδυναμώνουν και να πάψουμε να είμαστε αυτοκαταστροφικοί.
Η ανθρωπότητα ήταν ένα παιδί και μεγάλωσε μέσα στο ψέμα του ρομαντισμού που την ανέβασε στα ουράνια. Τώρα που ενηλικιώθηκε κι αντικρίζει τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής, είναι σε ελεύθερη πτώση και είναι αναγκαίο να ανοίξει το μυαλό της για να λειτουργήσει ως αλεξίπτωτο και να μην σκάσει σαν καρπούζι στη γη.
Είμαστε μέσα σε μια τρικυμία και η σανίδα σωτηρίας δεν είναι παρά αυτός ο νέος κώδικας αξιών. Ουσιαστικά μιλάμε για μια νέα ηθική, την ηθική του μέλλοντος. Αυτή τη φορά, δε θα γκρεμίσουμε ως αντιδραστικοί έφηβοι την ηθική του χριστιανισμού για να φτιάξουμε μια δική μας σφριγηλή που κάνει διακρίσεις. Όχι, αυτή τη φορά έχουμε ανάγκη από μια ηθική η οποία θα μπαίνει σιγά σιγά στα χρόνια ωριμότητας της ανθρωπότητας. Μια ηθική ανοιχτή και συμπεριληπτική, η οποία θα μας προετοιμάσει επίσης για συναντήσεις τις οποίες μόνο η επιστημονική φαντασία συνέλλαβε ως τώρα. Μια ηθική ανθεκτική κι ευημερούσα μιας και η μέρα που θα ξεφύγουμε από τα όρια της κιβωτού μας δεν απέχει και τόσο. Θα πρέπει ωστόσο να βρούμε καλύτερο τρόπο να υπάρχουμε και να συνυπάρχουμε. Βεβαίως και είμαστε εγωιστές όλοι, η ζωή η ίδια είναι ατομοκεντρική. Δε χρειάζεται ωστόσο να είμαστε κακοί εγωιστές, πρέπει να γίνουμε καλοί. Ο μόνος παραλογισμός στον κόσμο είναι να μη βλέπεις ότι το ατομικό και συλλογικό συμφέρον ενισχύεται από την αγάπη. Η δύναμη της αγάπης που μας κάνει φίλους, εραστές και συνεργάτες είναι αυτή που μας συνενώνει και μικραίνει τους πόνους της ζωής δίνοντάς της ομορφιά. Απεναντίας, η έλλειψη της αγάπης που φτάνει να γίνει μίσος καμιά φορά, μας χωρίζει, μας τρώει και τελικά μας καταστρέφει όλους λίγο λίγο κάνοντας τη ζωή να μοιάζει με εφιάλτη. Η λογική λέει αγάπη κι αν το συναίσθημα είναι μια εφαρμογή του υπολογιστικού μας συστήματος τότε η αξία της είναι δυο φορές σημαντική γιατί μας δείχνει και στη γλώσσα του σύμπαντος, της λογικής, ότι είναι η μόνη σωστή επιλογή. Αν θέλουμε να είμαστε σοφοί, πράμα αντιφατικό, δεν έχουμε άλλο δρόμο να πάρουμε παρά μονάχα τον δρόμο της. Κι αν δεν μπορούμε να αγαπάμε γιατί αυτό προϋποθέτει πράγματα που δεν καταφέραμε να πετύχουμε ως τώρα, ας δείξουμε τουλάχιστον τον σεβασμό στις άλλες μορφές ζωής γιατί εν τέλει ο σεβασμός γυρίζει ως μπούμερανγκ πίσω και μας κάνει δυο φορές νικητές.
Η ανθρωπότητα όλη πρέπει να πέσει με τα μούτρα στα βιβλία της ζωής για να ξαναβρεί αυτό που βρήκε άλλοτε και με στοχαστικό τρόπο να απομυθοποιήσει προφήτες, μεσσίες και θεούς για να αξιοποιήσει όποια ψήγματα σοφίας κατάφεραν να συλλάβουν τα αδέρφια μας.
Ο Κόσμος, το Σύμπαν, η Φύση, η Ζωή, ο Θεός, το Ον, αν δεν ταυτίζονται τότε είναι πολύ κοντά. Όλο αυτό που υπάρχει μέσα και έξω μας βράζει σα μια σούπα μέσα στο συμπαντικό καζάνι. Κάθε άνθρωπος είναι ένας μικρός κόσμος κι ένα κύτταρο. Η ανθρωπότητα είναι ξεχωριστή οντότητα αλλά παραμένει κι αυτή κύτταρο της ζωής. Το συλλογικό μας πνεύμα είναι το πνεύμα του θεού υπό την έκφανση της ανθρωπότητας. Πόσα ακόμη κύτταρα σαν την ανθρωπότητα έχει το Ον; Πόσα άλλα μικρότερα όντα που έχουν βιολογικές ανάγκες, σκέφτονται και στοχάζονται σαν εμένα κι εσένα υπάρχουν; Πόσο όμορφες κι αγχωτικές είναι αυτές οι σκέψεις;
Κάποτε η ανθρωπότητα θα χαθεί και θα’ναι σαν να μην υπήρξε ποτέ όπως σίγουρα συνέβη και με άλλα είδη στο σύμπαν. Αυτό δε σημαίνει ότι η ζωή δεν αξίζει αλλά ότι πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που την αντιλαμβανόμαστε και να χαρούμε, όχι το δώρο που μας δόθηκε, αλλά την τύχη που μας έκατσε για να υπάρξουμε. Το να ζεις είναι το ομορφότερο πράγμα και δεν πρέπει να το καταστρέφουμε. Πρέπει να βρούμε τρόπο να ενισχύσουμε τη ζωή με κατάλληλα εργαλεία για να την διαφυλλάξουμε κι αυτή να ευδοκιμήσει.
Η ιερότητα της Ανθρωπότητας απορρέει από την ιερότητα του Ανθρώπου και η ιερότητα του Ανθρώπου απορρέει από την ιερότητα της Ζωής.
Στοχαστής 