Νέος Κόσμος

Δε θα προσποιηθώ ότι ξέρω. Θα αναφερθώ μονάχα σε όσα νιώθω παίρνοντας το ρίσκο να πέσω πολύ μέσα ή πολύ έξω.

Ο κόσμος όπως τον ξέραμε φαίνεται πως τελείωσε. Τα πράγματα πήραν να αλλάζουν, συμφέροντα έσπασαν και πολλές δυνάμεις ήρθαν σε μετωπική σύγκρουση.

Η γενιά μου μεγάλωσε σε έναν κόσμο λίγο πολύ παγιωμένο. Το τείχος του Βερολίνου είχε ήδη πέσει ενώ και η διάλυση της ΕΣΣΔ δεν καθυστέρησε να το ακολουθήσει. Η Ε.Ε. ακολουθούσε σαν κουτάβι τις Η.Π.Α. και το Ν.Α.Τ.Ο., θύμα των αντιφάσεών της, του ίδιου της του εαυτού. Ο μη-δυτικός κόσμος επένδυε ασύστολα στην οικονομική μεγέθυνση αλλά και στην αυταρχικοποίησή του. Συνθήκες διαμορφώνονταν χρόνο με το χρόνο ώστε να καταλήξουμε στις 24 του Φλεβάρη να ξυπνήσουμε απότομα σε κάτι νέο, κάτι αδιαμόρφωτο προς το παρόν, αλλά και μη αναστρέψιμο.

Η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, ήταν το χαστούκι που κάπως είχαμε ανάγκη. Ήταν ένα χαστούκι που μας ξύπνησε για τα καλά και μας θύμισε πόσο εύθραυστη ήταν η ισορροπία που είχαμε πετύχει. Μιλώ ως ένας δυτικός, μέλος του Ν.Α.Τ.Ο. και της Ε.Ε., με όλα τα θετικά και τα αρνητικά που προκύπτουν από αυτές τις ταυτίσεις.

Σε κάθε αντιπαράθεση τα εμπλεκόμενα μέρη έχουν τα δίκια αλλά και τις αδυναμίες τους. Ο χαμένος είναι αυτός που χάνει την αυτοσυγκράτηση και προβαίνει στη χρήση βίας, μη μπορώντας να δει πιο πέρα από τη μύτη του. Έτσι και στη συγκεκριμένη περίπτωση, όλα τα δίκια που μπορεί να είχε η ρωσική πλευρά, τα έχασε καθώς τάραξε τα νερά προκαλώντας αναταραχή. Ο Πούτιν, ρίχνοντας επιτέλους τη μάσκα, στο τέλος της γεωπολιτικής αποκριάς, έδειξε το αληθινό του πρόσωπο όπως επίσης και τις βαθύτερες επιθυμίες του. Κυριευμένος από τον μεγαλοϊδεατισμό, που γνωρίζουμε από πρώτο χέρι στη χώρα μας, θόλωσε κι έριξε σε παγίδα τόσο τον ίδιο όσο και όλο τον λαό που, κατά κάποιο τρόπο, αντιπροσωπεύει.

Εδώ και τόσες μέρες δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτα άλλο παρά τον άδικο αυτό πόλεμο. Το μόνο που θέλω είναι να διαβάζω και να ενημερώνομαι, αγωνιώντας στην πράξη για τον ουκρανικό λαό, αλλά και για όλο τον κόσμο ο οποίος θα επηρεαστεί από αυτή τη σύρραξη.

Το αδιανόητο της υπόθεσης, βάσει της οπτική μου, είναι ότι οι Ουκρανοί αυτή τη στιγμή πολεμούν για όλο τον λεγόμενο Δυτικό κόσμο. Το αίμα τους δε χύνεται απλά για τη χώρα τους, αλλά κυρίως για όλες τις αξίες και τα ιδανικά του πολιτισμού μας, για την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία.

Διαβάζω και διαβάζω, σκέφτομαι και συζητώ, έρχομαι σε επαφή με άλλες απόψεις, διαφορετικές, που μου ανοίγουν κι άλλο το μυαλό, ή που με πονούν λόγω της αδυναμίας μου να εξηγήσω και να πείσω. Η σύγκρουση αυτή, είναι το σπυρί που έσκασε, το σπυρί που μάζευε πύον τόσο καιρό. Πίσω από αυτό που βλέπουμε υπάρχουν πολύ βαθύτερα πράγματα που δυσκολευόμαστε να αφομοιώσουμε και να ερμηνεύσουμε. Νομίζω ότι το δίλημμα δεν αφορά μόνο ανάμεσα στο Ρωσία ή Ουκρανία, Μη-Δυτικός και Δυτικός κόσμος, Αντισύστημα και Σύστημα, έχω την εντύπωση ότι αυτό που παίζεται αφορά πρωτίστως τη μάχη ζούγκλας και πολιτισμού. Η ζούγκλα από τη μια στην οποία επικρατεί ο άμεσα ισχυρότερος, ο νόμος που αφορά τα ένστικτα, και ο πολιτισμός από την άλλη, που φτιάχνουν από κοινού διαφορετικές ομάδες συμφερόντων και κάνουν παιχνίδι φορώντας κοστούμια, προσπαθώντας να ξεχάσουν για λίγο τη φύση τους που τους ωθεί στο να κατασπαράξουν τον αντίπαλο.

Ο πόλεμος αυτός αυτό αφορά κατ’εμέ, το αν θα υποτάξει ο ισχυρός με τη δύναμή του, όχι έναν πολύ πιο αδύναμο εχθρό καθώς αυτό είναι απλώς θέμα χρόνου να γίνει, αλλά το διεθνές σύστημα που’χει αναπτυχθεί μετά τους δυο παγκοσμίους πολέμους. Κι αυτό είναι το κρίσιμο σημείο. Ο συγκεκριμένος πόλεμος διαφέρει γιατί εκ φύσεως είναι τεκτονικός, και το αποτέλεσμά του θα μας αναποδογυρίσει όλους. Επίσης, είναι κρίσιμος γιατί εύκολα μπορεί να ξεπεράσει κάποια όρια και να αναγκάσει όλο τον κόσμο να βουτήξει μέσα του, οδηγώντας μας στο αιματοκύλισμα σε παγκόσμιο επίπεδο για τρίτη φορά. Κι αυτό είναι που με φοβίζει μέχρι τρόμου.

Δεν είμαι γεωπολιτικός ή στρατιωτικός αναλυτής, διαβάζω μόνο με κομμένη ανάσα, ίσως αν είχα μελετήσει περισσότερο την Ιστορία τώρα να’μουν σε καλύτερη μοίρα, αλλά βλέπω πως οι συνθήκες είναι πολύ άσχημες. Από τη μια τα λάθη ολόκληρων δεκαετιών του Δυτικού κόσμου, λάθη που προκάλεσαν σε λαούς ολόκληρους ανείπωτο πόνο, μια χρηματοπιστωτική κρίση, κύματα προσφύγων, κι από την άλλη αδυναμία να δοθεί σημασία εκεί που έπρεπε, αξιοποιώντας τα συστήματα που αναπτύχθηκαν πολλές φορές εις βάρος των κοινωνιών τους, κατάφεραν να αυτοϋπονομεύσουν τη θέση τους έναντι όσων δεν ακολουθούν το δικό τους δόγμα. Είχαμε την ενδυνάμωση τόσο καιρό των αυταρχικών καθεστώτων σε όλη την υφήλιο, μια ενδυνάμωση που άρχισε να γέρνει την πλάστιγγα υπέρ τους, φέρνοντας τα πράγματα σχεδόν στη μέση, από τη μια ανοιχτές κι από την άλλη κλειστές κοινωνίες. Από τη μια η ελευθερία, έστω κάλπικη πολλές φορές, από την άλλη το ψέμα που βασιλεύει εις βάρος του ίδιου του ανθρώπου κι άρα και της ανθρωπότητας στο σύνολό της.

Βλέποντας κανείς τα πράγματα έτσι, είναι εύκολο να επιλέξει στρατόπεδο και να αποφύγει τη θέση των ίσων αποστάσεων. Και παίρνω θέση ανοιχτά υπέρ του πολιτισμού μας, ενός πολιτισμού που ακόμη μπουσουλάει και τρώει τα μούτρα του, έναντι σε αυτό που θεωρώ σκοτάδι.

Στον πραγματικό κόσμο τις περισσότερες φορές έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ του λιγότερου κακού κι όχι του καλύτερου. Ο καλύτερος είναι ο λιγότερος κακός, μιας και κανείς δεν είναι τέλειος, και πως να’ναι άλλωστε όταν μιλάμε για ανθρώπους και τα συστήματά τους. Όσα στραβά κι αν έχει ο κόσμος μας, αυτός που μάθαμε τόσα χρόνια, δεν είναι χειρότερα από τα στραβά του εναλλακτικού κόσμου που ζητάει εναγωνίως τη θέση του στον πολυπολικό πλέον κόσμο.

Εδώ που έφτασαν τα πράγματα ωστόσο, καλούμαστε έναντι της υπαρξιακής απειλής που αντιμετωπίζουν όσα χτίσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, να κάνουμε ένα άλμα εμπρός και να πετύχουμε όσα νομίζαμε ότι δεν μπορούν να γίνουν. Η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει, ο άνθρωπος είναι ένα ον που ξεπερνά το καλό και το κακό. Για μια καλύτερη ζωή, για όλο τον κόσμο, χρειάζεται να διαμορφώσουμε καλύτερες συνθήκες για όλους, ώστε να οριστούν ευνοϊκότερες πιθανότητες.

Τώρα είναι που πρέπει να ανοίξει η συζήτηση, παράλληλα με τον πόλεμο, για το πώς θα φτιάξουμε έναν καλύτερο κι ασφαλέστερο κόσμο, έναν κόσμο τον οποίο θα τον στηρίξουμε, αναγκαστικά γιατί δε γίνεται αλλιώς, στην ελευθερία του ατόμου, μια ελευθερία με όρια πάντα ώστε να μην καταντά τυραννία έναντι των άλλων, μια ελευθερία δηλαδή μέσα σε κανονιστικά πλαίσια. Είναι η ώρα να δώσουμε σημασία στο Όλον του πλανήτη, σε όλη την Ανθρωπότητα, κι όχι μονάχα στις συμμαχίες μας, που σήμερα είναι κι αύριο δεν είναι. Ο κόσμος, ο νέος κόσμος που καλούμαστε να φτιάξουμε μιας κι ο παλιός είναι στην εντατική, θα πρέπει να συνυπολογίζει όλους μας, όχι μόνο την Δύση, όχι μονάχα τις δημοκρατικές κοινωνίες, αλλά και τους λαούς οι οποίοι είναι όμηροι των αυταρχικών ηγετών και των συναφιών τους.

Έως και τις 24 του Φλεβάρη, μπορούσαμε να ασχολούμαστε με τα δικά μας, αλλά έπειτα από την εισβολή του Πούτιν του Τρομερού, δεν έχουμε άλλο δρόμο να πάρουμε παρά το δρόμο της ενοποίησης του κόσμου, μια ενοποίηση που αφορά σε πολιτικό, οικονομικό και πάνω απ’όλα αξιακό επίπεδο, όχι με τη χρήση όπλων, αλλά με τη χρήση του έλλογου συμφέροντος, μέσω της συνεργασίας.

Ο άνθρωπος θέλει να ζει ήρεμος και να υπερβαίνει τον εαυτό του παίρνοντας πότε πότε κάποια ρίσκα. Αυτά τα ρίσκα όμως δε θα πρέπει να μας αναλώνουν στα της γης θέματα αλλά στην εξερεύνηση όσων φαντάζουν αδύνατα, στο χαοτικό σύμπαν. Ήρθε ο καιρός, αξιοποιώντας αυτόν τον αποτρόπαιο πόλεμο, να σκεφτούμε τον εαυτό μας ως ένα και να δούμε μπροστά. Όσο υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν κάτω από το ζυγό της τυραννίας των λίγων, δεν μπορούμε να θεωρούμε τον εαυτό μας, ως ανθρωπότητα πλέον, υγιή.

Ο Νέος Κόσμος παίρνει την ευκαιρία του, αρκεί να αλλάξουμε ως άνθρωποι, να γίνουμε ευσυνείδητοι και να δραστηριοποιηθούμε, να ενεργοποιηθούμε. Οφείλουμε στον εαυτό μας να αναγνωρίσουμε μέσα από τον καθημερινό μας αγώνα, την αξία που αυτός έχει και να ιεροποιήσουμε τον άνθρωπο.

Όσο ο άνθρωπος πεθαίνει, υπάρχει ελπίδα, γιατί σκυλιά σαν και τον Πούτιν θα πάψουν να γαβγίζουν μια για πάντα. Αρκεί να δημιουργήσουμε, όσοι υπερασπιζόμαστε την ανθρωπότητα στο σύνολό της, ταυτότητες, οργανισμούς και θεσμούς που να δίνουν στη ζωή τη σημασία που της αξίζει, όχι για τους δυτικούς, τους νατοϊκούς ή και τους ευρωπαίους, αλλά για κάθε άνθρωπο, που’ναι δαίμονας κι άγγελος μαζί, και περπατάει πάνω σε αυτή τη γη.

Για να ξεπεράσουμε τις νέες δυσκολίες, χρειαζόμαστε νέες προοπτικές.