Απολογισμός 2021

Πήρα δυο βδομάδες ρεπό από τον εαυτό μου κι επανέρχομαι με ένα κείμενο στο οποίο θα προσπαθήσω να κάνω έναν φανερό απολογισμό, όσο φανερός μπορεί αυτός να’ναι, για τη χρονιά που πέρασε.

Τι μου έφερε το ’21; Τι του ζήτησα; Τι απαίτησα κι επιδίωξα;

Μέσα από τη χρονιά που πέρασε έμαθα κάποια πράγματα. Τα βιώματα και οι εμπειρίες τείνουν να μας αλλάζουν, έτσι λοιπόν συνέβη και με μένα, άλλαξα ακόμη λίγο το ’21, έγινα περισσότερο αυτό που ήθελα να γίνω, ή τουλάχιστον έτσι νομίζω. Και τί είμαι τώρα άραγε, πως οι αλλαγές συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας;

Τη χρονιά που μας πέρασε, ως απόρροια κυρίως της κατάστασης που μας επεβλήθει λόγω του ιού, οι συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές. Ο αυτοπεριορισμός μού έγινε κάτι σαν εθισμός. Η απομόνωση, φυσική ανάγκη. Οι ανθρώπινες σχέσεις τεντώθηκαν, κάποιες σπάσαν και κάποιες κρατιούνται με το ζόρι. Η ευτυχία πήγε περίπατο. Η συνειδητότητα αυξήθηκε. Η ευδαιμονία ταλανίζεται. Ο πόνος βάθυνε και η ελπίδα ξέφτυσε. Η μοναχικότητα μπλέχτηκε, όχι ανεπαίσθητα, με τη μοναξιά. Ο φόβος μεγάλωσε και η δίψα για προσφορά, αγάπη, μετατράπηκε σε μελαγχολία. Οι καμπάνες της κατάθλιψης χτυπούν δυνατά προσπαθώντας να με ξυπνήσουν μα εγώ επέλεξα να κλείσω τα παράθυρα, να βάλω δυνατά τη μουσική και να κάνω σα να μη συμβαίνει τίποτα. Κι όμως, είμαι εδώ, και είμαι εγώ.

Στο δρόμο που’χω πάρει, με μόνιμους στόχους την αυτοκυριαρχία και την αυτοβελτίωση, μονίμως πέφτω εκτός στόχων. Ή κι αν δεν το κάνω, πάραυτα, το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό. Ο δρόμος ανηφορικός, δρόμος που δεν επιλέγουν πολλοί, όχι λόγω έλλειψης θέλησης, παρά μονάχα επειδή υπάρχει άγνοια τριγύρω. Ζω σημαίνει αλλάζω. Κι εφόσον αλλάζω, γιατί να μην είμαι συνειδητός; Γιατί να μην επιλέγω εγώ προς τα που θα πάω τον εαυτό μου, τις επιθυμίες και τις αξίες μου; Οι περισσότεροι αφήνονται έρμαια του υποσυνείδητού τους, που με τη σειρά του είναι κι αυτό έρμαιο όλης της κοινωνίας.

Δρόμος ανηφορικός, εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να μην είναι μοναχικός. Το να προσέχεις τη γλώσσα που χρησιμοποιείς γιατί κρύβει μέσα της δύναμη που μπορεί να στραφεί κι εναντίον σου, τσακίζοντας όχι την εικόνα μα το είναι σου. Το να μην μπορείς να κάνεις πλάκα με όλα όσα έκανες στο παρελθόν. Το να παρατηρείς τη μεγάλη εικόνα κυρίως και να ξεχνάς πως σε ένα κομματάκι του κόσμου κατοικείς κι ότι το στομάχι δε γεμίζει με παρατηρήσεις. Το να σέβεσαι τους άλλους γιατί δεν μπορείς να τους αγαπήσεις, αναγκαία συνθήκη της ζωής αλλά ανίκανη. Τα ενδιαφέροντα αλλάζουν. Η αίσθηση της ζωής διαφέρει σιγά σιγά. Ο σκοπός πάντα παραμένει ίδιος, μόνο οι εκάστοτε στόχοι αλλάζουν. Στον πυρήνα μου ίδιος κι αλώβητος αλλά στην έκφραση, στη συμπεριφορά είναι σαν να κατοικούμαι απ’άλλο άτομο. Οι φίλοι με κοιτούν στα ίδια μάτια που αγάπησαν μα δε μ’αναγνωρίζουν. Κάποτε που’μουν ο κλόουν κι έκρυβα στην ανωριμότητα τα προβλήματα ήμουν αγαπητός. Τώρα που’πεσαν οι μάσκες κι έγινα περισσότερο εγώ και περισσότερο χτισμένος πάνω στα γιατί μου, έγινα λίγο αποκρουστικός κι αρνητικός, ελπίζω όχι τοξικός. Το μόνο που θέλω εξακολουθεί να’ναι να μπορώ να έχω κάτι καλό, κάτι με αξία, και να το μοιράζομαι με φίλους αδέρφια και τον κόσμο, την μεγάλη μου οικογένεια.

Υπάρχουν πολλοί σαν κι εμένα που απλώς δεν το ανοίγουν. Δεν το ανοίγουν γιατί θεωρούν ότι δεν υπάρχει κόσμος να τους καταλάβει, ότι δεν αξίζει τον κόπο γιατί, εν τέλει, ο καθένας και η καθεμιά μόνος και μόνη τα περνά, κι αυτό είναι η αλήθεια. Αλλά εγώ, εκφράζοντας το είναι μου, τις βαθύτερες, πονεμένες και ματωμένες σκέψεις μου, επιχειρώ να εκφράσω το ανέκφραστο, τα μύχια στοιχεία της ύπαρξής μας.

Μου στοίχισε λοιπόν σε όρους κοινωνικότητας το ’21. Με κάποιους σπάσαμε, με άλλους ψυχρανθήκαμε, βάλαμε το εγώ μπροστά, με άλλους χαθήκαμε, παραμένουμε πάντα παιδιά, πονεμένα παιδιά και μόνα, δίχως φροντίδα και χάδι. Άντρες και γυναίκες γίναμε, μα στον καθρέφτη κάθε πρωί βλέπουμε τον παλιό μας εαυτό που μας ξαφνιάζει με το πως μοιάζει σήμερα.

Ταξίδεψα στην Ιταλία, έμεινα εκεί για 5 μήνες σε μια κατάσταση που μου έδινε λίγα παίρνοντάς μου πολλά. Έκανα μερικές γνωριμίες, συνάντησα ανθρώπους που δεν περίμενα να συναντήσω, περπάτησα στο βουνό της λάβας, χάρηκα τις χαρές του σώματος με μια φίλη απ’την άλλη άκρη του κόσμου, έμαθα να λέω buongiorno, a dopo, buonanotte. Εμπνεύστηκα και δημιούργησα αυτό το βήμα, το μπλογκ, και μου δώσα λόγο για λόγο. Αναθεώρησα κάποια πράγματα, έδωσα αξία σε άλλα, ακύρωσα όσα δε με βοηθούν. Πάλι δεν ξαναβρήκα το γέλιο μου, πάνε χρόνια τώρα άλλωστε που το’χασα, ίσως το βρω όταν κάνω τη δική μου οικογένεια. Επέστρεψα, έμεινα στο χωριό μου κι απόλαυσα τα ηλιοβασιλέματα, μόνος και μοναχικός πάντα παρέα με το καλύτερο μα και χειρότερο φιλαράκι μου, τον εαυτό μου. Πήρα απόφαση, είπα θα κάνω αυτό κι αυτό κι αυτό. Έπιασα χαρτί και στυλό κι έβαλα τα πράγματα κάτω, να γίνουν οι ιδέες πράξη. Έκανα βήματα. Έψαξα. Βγήκα από το σπίτι. Διαμόρφωσα συνθήκες υπέρ μου. Κάτι προέκυψε απ’όλα αυτά, είμαι σε νέο δρόμο τώρα, σκοτεινός κι αυτός και μοναχικός αλλά με φως στο βάθος.

Εμβάθυνα στη μουσική που δεν άκουγα κι ανακάλυψα πόσο βαθύτερη μπορεί να φτάσει να γίνει η ποίησή της, με τους στίχους να εκφράζουν με μια φυσικότητα που προκύπτει αβίαστα όσα είναι εδώ, αληθινά όσο αληθινός είναι ο πόνος, κάθε συναίσθημα και σκέψη. Βρήκα ακούγοντας, rap και boombap, μεγαλύτερους ποιητές απ’ότι ως τώρα είχα διαβάσει στα βιβλία των μεγάλων. Αδιάβαστοι άνθρωποι μα πεπαιδευμένοι κι απόφοιτοι από το σχολείο της ζωής, μιλούν μέσα μου και με βοηθούν να εκφράσω τον εαυτό μου με το στίχο τους. Ποιος είναι ο στόχος της ποίησης και ποιος θα’πρεπε να’ναι; Θέλω να νιώσω πως με νιώθουν, να μοιραστούν τον πόνο και τη χαρά τους και να δω πως δεν είμαι μόνος στα σκοτάδια μου, πως υπάρχουν κι άλλοι χαμένοι στα σκοτάδια τους, αδέρφια που δε θα γνωρίσουμε ποτέ.

Επιβεβαιώθηκε μέσα μου κάτι που ένιωθα διαισθητικά. Τόσα χρόνια προσπαθούσα να μεγαλώσω και να ανοίξω την καρδιά μου όσο μπορώ για να χωρέσω μέσα όλο τον κόσμο. Το μόνο που κατάφερα είναι να μείνω με πληγωμένη καρδιά, μια καρδιά δεμένη μ’ένα τριαντάφυλλο που τα αγκάθια του με πονούν μα με συντηρούν. Αγκάθι οικογένεια, αγκάθι φίλοι, αγκάθι εαυτός, αγκάθι κοινωνία. Αν βγάλω το τριαντάφυλλο η καρδιά θα ανοίξει διάπλατα και το αίμα θα ξεχυθεί, θα σβήσω πριν προλάβω να καληνυχτίσω. Αναγκαίο κακό που ίσως δεν είναι τόσο κακό, γιατί εν τέλει, τί είναι ο πόνος, αν όχι μια δύναμη που είναι εδώ για να μας δώσει μηνύματα για εμάς τους ίδιους και τους άλλους γύρω μας; Προσοχή, να μη χάσουμε την ικανότητα να πονούμε, θα κινδυνεύσουμε να χάσουμε και την ικανότητα να συμπονούμε. Τι θα γίνουμε αν πάψουμε να συμπονούμε; Οπωσδήποτε λιγότερο ανθρώπινοι.

Ήμουν διονυσιακός, έχω καταλήξει περισσότερο απολλώνιος. Και τα δυο είμαι, μα το δεύτερο ταϊζω περισσότερο. Τα βράδια κρυφά ονειρεύομαι να φωτιστώ για να φωτίσω και φωτίζοντας να γαληνεύσω. Χτίζω τουβλάκι τουβλάκι την κοσμοθεωρία μου, μαζεύω σκουπίδια άλλων που για μένα είναι χρυσός, ονειρεύομαι έναν εαυτό, έναν κόσμο, μια ζωή καλύτερη και μπαίνω μέσα στο όνειρο, με βλέπω όπως θα μπορούσα να είμαι, παρατηρώ τα ψεύτικα συναισθήματα ενός άλλου εαυτού. Τι θα έκανα αν είχα περισσότερα; Αν είχα περισσότερη δύναμη; Περισσότερη σοφία; Αν ήμουν όντως όλα όσα προβάλλω προς τα έξω πως είμαι; Μα δεν είμαι και ποτέ δε θα γίνω μα συνεχώς θα γίνομαι, θα γίνομαι όλα όσα έχω επενδύσει σε ένα όνειρο κι ας είναι κάλπικο, γιατί το όνειρο είναι το καροτάκι μου, κρατάει το γαϊδαρο σε πορεία, το σώμα ζωντανό, με κάνει να σηκώνομαι από το κρεβάτι το πρωί και το βράδυ, αν και στριφογυρίζω από τότε που με θυμάμαι, παρόλα αυτά κοιμάμαι με καθαρό το μέτωπο, καθαρή συνείδηση.

Με άλλαξα συνειδητά λοιπόν, περιόρισα κάποιες επαφές, βρήκα άλλους ανθρώπους να βάλω στη ζωή μου που νιώθω πως έχω περισσότερο ανάγκη ως άνθρωπος, κι ας μου στοιχίζει όλο αυτό συναισθηματικά. Κάνω παρέα με μεγαλύτερους σε ηλικία κι εντυπωσιάζομαι που καμιά φορά τους εντυπωσιάζω, με την τρέλα μου, με την νεότητά μου, με τον ρομαντισμό μου που υποκρίνεται πως είναι ρεαλισμός. Παιδαριώδης ωριμότητα ενός ανθρώπου που θέλει να γίνει άντρας αλλά στο βλέμμα του έχει χαραγμένη τη λέξη αγόρι.

Το ’21, έφερε όσα θα του ζητούσα, αν του’χα ζητήσει κάτι, μα και πάλι, ανικανοποίητος γιατί είμαι αχόρταγος κι άπληστος με τη ζωή, με πείνα για έρωτα, φίλους, δημιουργία κι έκφραση.

Τα βράδια μου κάτι με τρώει, πολλές φορές ξυπνάω και πιάνω το μυαλό μου να σκέφτεται, να μιλάει με φράσεις βγαλμένες απ’όλα τα βιβλία που θέλω μα ίσως δε θα γράψω ποτέ. Έπαψα πια και να τα σημειώνω όλα αυτά, κι αντί να κάνω εγώ λογοτεχνία, ζω ο ίδιος λογοτεχνικά, παρέα με όλους μου τους ήρωες μέσα στις ιστορίες τους που ξετυλίγονται με τρόπο που με συναρπάζει, κι είναι κυρίως εικόνες, λίγα λόγια και πάνω απ’όλα συναισθήματα, αυτά που σκαρφίζεται το μυαλό κι αυτά που’χει ανάγκη να εκφράσει μα αδυνατεί, γιατί η έλλειψη αυτοπειθαρχίας μου είναι το κυριότερο ελάττωμά μου. Παθαίνω πλάκα με το χάος μέσα μου κι όλα όσα μου δίνει και φαντάζομαι πως κάθε άνθρωπος πάνω κάτω έτσι είναι κι εντυπωσιάζομαι με τη δυναμική που κρύβεται στον καθένα μας ξεχωριστά. Αυτό τουλάχιστον μου αφήνει ανοιχτό το παράθυρο, κι αφού δεν μπορώ να αγαπήσω, αν και ήθελα όλο τον κόσμο, τουλάχιστον μου δίνει ισχυρό κίνητρο να τον σεβαστώ, όλο, από την κορφή ως τα νύχια, ακόμη και τα άτομα που διαφωνώ στο 100%. Ακόμη κι αυτοί, ακόμη και οι άνθρωποι που θέλουν το κακό μου ή απλά αδιαφορούν για εμένα, είναι άξιοι σεβασμού και είμαι χαρούμενος γιατί, αυτό τουλάχιστον, μπορώ πραγματικά να προσπαθήσω να το δώσω. Κι έγινε έτσι μέσα στη χρονιά βαθιά μου γνώση πως αν η αγάπη είναι αδύνατη, ή σχεδόν τέτοια, το ίδιο δε συμβαίνει και με τον σεβασμό. Απλά σεβάσου. Απλά κατανόησε.

Απλά σεβάσου και κατανόησε.

Απλά σεβάσου και κατανόησε εαυτέ. Αυτό μου λέω ξανά και ξανά, κι όταν δεν καταλαβαίνω κάτι, όταν κυριεύομαι από την άγνοια, προσπαθώ να με πείσω πως, κάτι μάλλον μου ξεφεύγει. Έγινε ο άνθρωπος στα μάτια μου μια μηχανή, μηχανή φτιαγμένη από τη φύση, πολυδιάστατη και πολυπαραγοντική. Εδώ δεν ξέρω πως να λειτουργήσω εγώ ο ίδιος τον εαυτό μου, πως μπορώ να’χω την απαίτηση άλλοι να τα καταφέρνουν καλύτερα από εμένα με τους ίδιους; Αυτό δεν είναι δικαιολογία για όλα τα δεινά που, πραγματικά το πιστευώ προκύπτουν κυρίως λόγω της ηλιθιότητάς μας και της ανικατότητάς μας να μας ελέγξουμε και να δούμε καθαρότερα τα της ζωής, αλλά παρόλα αυτά, όντως είναι μια καλή δικαιολογία για το πως μας φανερώνεται η ζωή, πως ζούμε μεταξύ μας.

Ντρέπομαι πολύ. Ανέκαθεν ντρεπόμουν απλά μερικές φορές παίζω καλά τον ρόλο του μη ντροπαλού. Ξέρω όμως πως αυτός που κάνει την πρώτη κίνηση για γνωριμία, για αγάπη, είναι ο δυνατότερος. Και μιας και είμαι εκ φύσεως ντροπαλός, είμαι περήφανος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, για μένα. Ντροπαλός δυνατός, έστω σε μερικά πράγματα, σε όσα νικάω.

Κατάφερα να βρω θέση εργασίας σε έναν χώρο που με ενδιέφερε. Το να μιλήσω για αυτό όμως νομίζω πως είναι πλεονασμός. Ας πούμε πως από εκεί που’χα τα προβλήματα της ανεργίας, τώρα πέρασα στα προβλήματα του εργαζόμενου. Οι χαρές και οι λύπες των δυο καταστάσεων τροφοδοτούν τις σκέψεις μου, τις πράξεις μου, τα κείμενά μου. Επηρεάζομαι και νιώθω κάθε τι ως το μεδούλι κι αυτός είναι πολυπόθητος στόχος για να νιώθω ζωντανός.

Είδα φέτος καθαρότερα από ποτέ πόσο μεγαλή σημασία έχει η άσκηση. Η άσκηση τόσο του σώματος, όσο και του πνεύματος. Αν αφήσεις κάτι, ατροφεί, χάνει τη δύναμή του, και νιώθεις αφύσικα. Μια το πιάνω μια το αφήνω όμως, και το ένα και το άλλο. Οι συνθήκες της καθημερινότητάς μας δεν ευνοούν κανένα από τα δυο και θέλει πραγματικά μεγάλη προσήλωση σε στόχους σαν κι αυτούς. Το να κάνεις τη γυμναστική σου, να διαβάσεις το βιβλίο σου, να γράψεις κάτι, να συζητήσεις για κάτι σοβαρό που είναι απαιτητικό, δεν είναι μικρό πράγμα όταν σου τρώει τον χρόνο και την ενέργεια η καθημερινότητα και οι απαιτήσεις της. Εργάζεσαι για να’χεις να φας και στο τέλος δε θα’χεις ούτε σώμα για να ταϊσεις αλλά ούτε και μυαλό για να’σαι συνειδητός. Οι περισσότεροι γύρω μου μού μοιάζουν με ζόμπι, ασυνείδητα ανθρωποειδή που το μυαλό τους φτάνει μέχρι τα πολύ βασικά. Και στενοχωριέμαι. Εννοείται. Γιατί είναι αδέρφια μου όλοι αυτοί και δεν μπορώ να τους βοηθήσω. Στενοχωριέμαι επίσης γιατί ο δρόμος της πεπατημένης με οδηγεί σε αντίστοιχες καταστάσεις. Κάποτε, όταν θα μπω για τα καλά στη φυλακή των υποχρεώσεων, θα τρώει την ψυχή και το σώμα μου η εργασία, το πηγαινέλα, το μαγείρεμα, η καθαριότητα. Καταφέραμε να σταματήσουμε να’μαστε σκλάβοι όπως ήταν οι άνθρωποι του παρελθόντος, αλλά είμαι σίγουρος πως οι άνθρωποι του μέλλοντος, αν καταφέρουμε να τους δημιουργήσουμε, ως σκλάβους θα μας εκλαμβάνουν, και πως αλλιώς θα μπορούσαν να κάνουν μπρος στη θέαση ανθρώπων που σπαταλούν, στην κυριολεξία, τόσο άδοξα τη ζωή και την υγεία τους. Οι εθισμοί που όλοι έχουμε, μικροί ή μεγάλοι, είναι το σημαντικότερο δείγμα πως κάτι δεν πάει καλά, πως κάτι μας πονά στη ζωή και το ρίχνουμε όλοι αλλού, άλλοι στο φαγητό, άλλοι στο ποτό, άλλοι στον καπνό, άλλοι στα παιχνίδια, άλλοι στο σεξ, άλλοι στα όνειρα, άλλοι στις ειδήσεις, την πολιτική ή ό,τι άλλο μπορεί να βάλει ο νους μας. Πόσο φυσιολογικά είναι όλα αυτά; Το μέλλον θα το δείξει.

Ήθελα το κείμενο αυτό να’ναι καταιγιστικό από σκέψεις, σκέψεις με μορφή τέτοια που να μην αφήνουν περιθώριο να τις σκεφτεί κανείς καλά καλά κι απλά να τις καταπίνει, όχι γιατί δε θέλω να με καταλάβουν, αλλά για να δείξω πώς σκέφτομαι και γιατί ούτε κι εγώ ο ίδιος δεν μπορώ να με καταλάβω, και γιατί εν τέλει, έχω ανάγκη την έκφραση με την παρούσα μορφή ώστε να φέρω όλα αυτά που νιώθω προς τα έξω για να τα δω κι εγώ, με την ελπίδα να με καταλάβω λίγο περισσότερο. Χαοτικό μυαλό, δε φαντάζεστε πόσο κουραστικό είναι. Να τον βράσω τον πληθυντικό, δε φαντάζεσαι πόσο πονάει το μυαλό αδερφέ/αδερφή μου.

Το 2021 θα μπορούσε να είναι άλλη μια χρονιά καμπής στη ζωή μου, το μέλλον θα μου το φανερώσει κι αυτό.

Ελπίζω να παραμείνω ζωντανός και του χρόνου, με περισσότερη τάξη μέσα μου κι ας βγαίνει το χαμόγελο πονεμένα και πάλι. Κάποτε όλα θα τελειώσουν και θα’ναι σαν να μη συνέβησαν ποτέ. Δεν ξέρω γιατί, αλλά αυτή η φράση με κάνει να νιώθω καλύτερα.