Ποιός, πού, τί και γιατί. Απορίας άξιον.
Ο άνθρωπος, ως ένα άλλο σύστημα κοσμικής πληροφορικής, με ένα λογισμικό δαρβινικού τύπου, είναι υπό μία έννοια μηχανή παραγωγής ερωταπαντήσεων. Με τις αισθήσεις του λαμβάνει δεδομένα και τα επεξεργάζεται εντός του για να προκύψει πληροφορία. Πληροφορία τη πληροφορία, με άπειρους κύκλους ανατροφοδότησης κι αναστοχασμού, προκύπτει η μεταπληροφορία, γνώση την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει, η οποία του δίνει τη δυνατότητα να φτάσει βαθύτερα στην κατανόηση του εαυτού του και του κόσμου γύρω του.
Ερωτήσεις που ψάχνουν για απαντήσεις. Ζητείς κάτι και λαμβάνεις. Επεξεργάζεσαι αυτό που σου έδωσαν. Έτσι λειτουργεί λίγο πολύ ο άνθρωπος. Μπορούμε να δούμε ένα ζωό στηριζόμενο στα δυο του πόδια πάνω σε μια βουνοκορφή, ή ακόμη, μπορούμε να το δούμε και καθιστό πάνω σε ένα δέντρο που του παρέχει θέα. Δυο μόνο από τις εικόνες οι οποίες έχουν χαρακτεί μέσα μας και δεν είναι δύσκολο να τις φέρουμε μπροστά μας, στον προτζέκτορα του μυαλού μας. Το ζωό αυτό είναι ο στοχαζόμενος άνθρωπος.
Κάπως έτσι θα πρέπει να προέκυψαν όλα. Κάποιος, θα πρέπει να έθεσε στην αρχή κάποια ερωτήματα. Αργότερα, άλλος κι έπειτα ο επόμενος. Πριν τις απαντήσεις θα πρέπει να υπάρχουν οι ερωτήσεις. Ακόμη και με την ίδια μας τη φωνή, χωρίς να λέμε ούτε μια λέξη, είμαστε ικανοί να αναρωτιόμαστε. Η ικανότητά μας αυτή είναι που μας έβγαλε από το σκοτάδι της απλής, καθημερινής ζωής, κατά την οποία αναρωτιόμασταν μονάχα τί θα φάμε και πώς θα το βρούμε.
Ο άνθρωπος εξελίχθηκε περαιτέρω, δημιούργησε πολιτισμό, δάμασε ως ένα βαθμό τη φύση. Όλα αυτά τα έκανε γιατί ανέπτυξε την ικανότητά του να διερωτάται, να στοχάζεται.
Τί είναι όμως ένας άνθρωπος που απεμπόλησε την ικανότητα αυτή και την άφησε να ατονίσει. Και τί είναι μια κοινωνία η οποία αντί να προσπαθήσει να εμφυσήσει και να ενδυναμώσει αυτή την ικανότητα, αντ’αυτού επιδιώκει να δώσει απαντήσεις για όλα μειώνοντας έτσι τη σημασία του στοχασμού του ίδιου.
Τί είναι ο αστόχαστος άνθρωπος;
Αλίμονό μας, αλίμονο και ξέρουμε.
Ο αστόχαστος άνθρωπος είναι ο ουδέτερος άνθρωπος, ο άνθρωπος ο οποίος δεν είναι ούτε γλυκός, ούτε πικρός. Ούτε ζεστός, ούτε κρύος. Είναι ο άνθρωπος χωρίς τη σημαντικότερη ιδιότητα. Είναι ο άνθρωπος που’ναι κοντύτερα στα υπόλοιπα ζώα παρά στους άλλους αδερφούς του. Ο άνθρωπος που αν του πεις να κάνει κάτι, το πιθανότερο είναι να το κάνει απλά γιατί του το ζήτησες. Αυτός ο οποίος δε θέτει στον εαυτό του το ερώτημα του πολυπόθητου γιατί.
Αν χωρίσουμε τους ανθρώπους σε τρεις κατηγορίες: τον στοχαζόμενο καλοπροαίρετο, τον στοχαζόμενο κακόβουλο και τον αστόχαστο, ποιός είναι ο πιο επικίνδυνος άραγε;
Τον άνθρωπο που στοχάζεται τον αναγνωρίζεις εύκολα μιας και δεν μπορεί να κρυφτεί γιατί, ακόμη κι αν δεν πει μιλιά, όλο του το σώμα ρωτά, εργοστάσιο παραγωγής ερωτημάτων σαν είναι. Το να τον χωρίσεις βέβαια σε καλοπροαίρετο ή κακόβουλο δεν είναι το ίδιο εύκολο, αλλά αν αφιερώσεις λίγο χρόνο παραπάνω, ακόμη κι αυτό μπορεί να γίνει αντιληπτό. Τον άνθρωπο που δε στοχάζεται ωστόσο, δεν είναι τόσο εύκολο να τον αναγνωρίσεις, γιατί ως ένα βαθμό όλοι μας στοχαζόμαστε. Αλλά σε τι αφορά το ενδιαφέρον του στοχασμού του;
Πέραν του πρώτου επιπέδου ζωής, αυτό που αφορά στην επιβίωση, άντε και στην καλοπέραση, ποιοί φτάνουν σε άλλα επίπεδα που αφορούν την ίδια τη σημασία της ζωής. Ποιοί αναρωτιούνται τί πάει να πει άνθρωπος, τί ζωή, τί είναι ο κόσμος και πώς αξίζει να ζούμε.
Όλοι μας στοχαζόμαστε ως ένα βαθμό, αλλά αυτό δεν αρκεί. Δεν αρκεί διότι τα δεινά στα οποία πέφτουμε κάθε τόσο, είναι απόρροια ανθρώπων που δε στοχάστηκαν λίγο παραπάνω. Γιατί αν στοχάζονταν, αν ρωτούσαν το γιατί, θα έβαζαν φρένο στην παράνοια στοχαζόμενων ανθρώπων που είχαν κακόβουλους σκοπούς.
Το χειρότερο, εν τέλει, δεν είναι να είσαι ο στοχαζόμενος κακόβουλος αλλά ο αστόχαστος άνθρωπος γιατί μέσω του εαυτού σου ενδυναμώνεις πολλαπλασιαστικά τη δύναμη των στοχαζόμενων. Και συνήθως, αυτοί που επιδιώκουν να χειραγωγήσουν αστόχαστες μάζες, είναι αυτοί που χαρακτηρίζονται από κακοβουλία.
Η σημασία του να θέτουμε ερωτήματα είναι μεγάλη. Η σημασία του να θέτουμε τα κατάλληλα ερωτήματα είναι τεράστια. Θέτοντας τα κατάλληλα ερωτήματα, σκάβουμε όλο και βαθύτερα κι ανοίγουμε νέες περιοχές που ίσως καλυφθούν αν δώσουμε και απαντήσεις.
Εν τέλει, μιας και η ερώτηση προηγείται της απάντησης, κρύβει μέσα της μια αυτούσια δύναμη. Μπρος στην αύξηση της συνειδητότητας, οι ερωτήσεις ίσως να παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο.
Το να αναπτύξουμε την ικανότητα να θέτουμε τις κατάλληλες ερωτήσεις είναι ζήτημα υπαρξιακό, που μπορεί να μας γλυτώσει από πολλά προβλήματα, ακόμη κι αν μας ρίξει σε άλλα. Κι αυτό γιατί είναι καλύτερα να απειλήσε από το ίδιο σου το χέρι παρά από το χέρι κάποιου άλλου ή ακόμη κι από το χέρι της φύσης.
Φτάσαμε ως εδώ γιατί κάποιοι έθεταν αυτές τις ερωτήσεις ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Το αν θα συνεχίσουμε την πορεία μας στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα εξαρτάται άμεσα από το αν καλυτερεύσουμε, όχι τις ερωτήσεις ή τις απαντήσεις, αν κι αυτές παίζουν ρόλο, αλλά την ικανότητά μας ως σύνολο να διερωτώμαστε.
Ακόμη κι αν μοιάζει πως η κατάσταση χωλαίνει για την Ανθρωπότητα, όσο υπάρχουν κύτταρά της που βολιδοσκοπούν θυσιάζοντας τις ζωές τους για το κοινό καλό, η ελπίδα δε χάνεται, δεν πεθαίνει.
Οι αστόχαστοι γύρω μας, αυτοί που αναλώνονται στο τί θα φάνε, τί θα πιούνε και πού θα το δώσουν, μπορούν να χαρακτηριστούν κι ως νεκροζώντανοι ή ακόμη και ζόμπι.
Παράξενο μπορεί να αντηχεί στα αυτιά μας όμως Άνθρωπος σημαίνει στοχαζόμενη ελπίδα.
Στοχαστής 