Σε έναν κόσμο όπου διακατέχεται από την αβεβαιότητα και τα συνεπακόλουθά της, αποτελεί πάντα καλή ιδέα η αποφυγή, έστω και για λίγο, της πραγματικότητας μέσω του οχήματος που αποκαλούμε όνειρο.
Η ενατένιση του μέλλοντος, με όλα τα πιθανά σενάρια που θα μπορούσαν να προκύψουν, γίνεται πολλές φορές το καρότο μπροστά στα γαϊδουρίσια μάτια μας. Μερικές φορές το βάρος της πραγματικότητας είναι τέτοιο που φαντάζει ασήκωτο κι η μόνη επιλογή τότε είναι το να αφαιθεί κανείς στην ονειροπόληση. Τέτοιου είδους όνειρα ωστόσο, είναι κι αυτά που μας δείχνουν το δρόμο γιατί μέσω αυτής της διαδικασίας, όσα κρύβουμε μέσα μας, βγαίνουν υποσυνείδητα και διαισθητικά προβάλλονται από έναν εσωτερικό προτζέκτορα, σαν μια άλλη πέρα για πέρα προσωπική ταινία του ατόμου.
Εκεί που το βλέμμα μοιάζει να χάνεται, κάτι άλλο, ιδιαίτερα σημαντικό συμβαίνει μέσα μας, κι αν οι αίθησεις μας φαίνεται να ατονούν, η φαντασία ωστόσο αρχίζει κι οργιάζει. Οι στιγμές αυτές είναι ιερές για τη δημιουργικότητα γιατί μπορούν να την τροφοδοτήσουν κι αυτή με τη σειρά της να μεγαλουργήσει.
Σίγουρα στη ζωή βέβαια χρειάζεται να έχουμε μέτρο, κι όσο κι αν αξίζει η ονειροπόληση, πρέπει να της θέτουμε κάποια όρια. Ο άνθρωπος αξίζει να ονειροπολεί, αλλά όχι τόσο που να μη φτάνει στην δράση. Η δράση είναι η πεμπτουσία της ονειροπόλησης, η πράξη που προκύπτει αποτελεί τον καρπό της.
Κάνοντας μια βόλτα σε αστικό κέντρο κάποιος σήμερα, είναι εύκολο να διαπιστώσει σημάδια παρακμής του πολιτισμού. Κι εκεί όπου συναντάει όσα του προξενούν θλίψη και μόνο στο αντίκρισμά τους, κάτι μέσα του που σιγοκαίει, μια ελπίδα στο χρώμα της φλόγας, φυλακίζει την προσοχή του δίνοντας ώθηση στη φαντασία.
Η βρωμιά και η ακαταστασία, μια ταχύτητα νευρική των οχημάτων, πρόσωπα θολά και κυριευμένα από το άγχος της καθημερινότητας, τον κάνουν να αναρωτιέται ποιό νόημα κρύβεται πίσω από όλα αυτά, τί κάνει την ανθρωπότητα να σπαταλάει τον χρόνο της έτσι, αλλά και τί θα μπορούσε να προκύψει αν τα πράγματα με κάποιον τρόπο άλλαζαν.
Εκεί όπου τα κτίρια σαπίζουν, θα μπορούσαν να ανοικοδομηθούν και να στεγάσουν ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη. Εκεί όπου οι τροφές συσσωρεύονται, θα μπορούσαν να υπάρχουν τράπεζες τροφίμων. Εκεί όπου η εκμετάλλευση παίρνει μέχρι και τη χειρότερη μορφή της, θα μπορούσε να ανθίζει η συνεργασία. Εκεί όπου ο πόνος βυθίζεται μέσα στους ανθρώπους θα μπορούσε η χαρά να τους ανυψώνει. Εκεί όπου η βλακεία κυριαρχεί θα μπορούσε η σοφία να μεσουρανεί.
Κι αν τα αντιθετικά ζεύγη είναι αναγκαία για την ισορροπία, αυτό δε σημαίνει ότι θα πρέπει να βρισκόμαστε στα άκρα αλλά στο ενδιάμεσό τους και ει δυνατόν στο κέντρο τους.
Πολλές είναι οι φορές που πιάνω τον εαυτό μου να ονειρεύεται έναν πέρα για πέρα αλλιώτικο κόσμο. Έναν κόσμο όπου η αναγκαιότητα της δυστυχίας δίνει τη θέση της σε μια άλλη αναγκαιότητα, αυτή της ευτυχίας, μα και πέρα από αυτή, που φτάνει να γίνει ευδαιμονία πατώντας πάνω στην ισορροπία τους.
Ονειρεύομαι έναν κόσμο ο οποίος θα διέπεται από κάποιες αρχές κι αξίες, οι οποίες θα προκύπτουν από μια όσο το δυνατόν καλύτερη κατανόηση κι ερμηνεία της ζωής, και που θα μας εξασφαλίζουν ένα πιο υποφερτό, και γιατί όχι, πιο ευχάριστο ταξίδι στο πέρασμά μας από αυτόν.
Ονειρεύομαι έναν κόσμο στον οποίο ο άνθρωπος θα δείξει μεγαλύτερο θάρρος ώστε να μάθει τον εαυτό του και τους γύρω του και θα τολμήσει την αλήθεια που μπορεί να φτάσει.
Έναν κόσμο τέτοιον που να μην αυτομαστιγώνεται, όπως κάνει σήμερα, αλλά να συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο το τι συντελείται μέσα κι έξω του.
Όταν με κυριέυει αυτό το όνειρο, βλέπω πολύ πιο κάθαρα τι θα πρέπει να γίνει. Ένας τέτοιος κόσμος που ονειρεύομαι, ακόμη κι αν πρέπει να έχει σύνορα μέχρι να προκύψουν καλύτερες συνθήκες για να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια που χωρίζουν τους ανθρώπους, δε παύει ωστόσο να συμπεριφέρεται ως ολότητα. Ας έχει ο καθένας το χωράφι του αφού το θέλει, αλλά υπάρχουν κάποιοι κανόνες που θα πρέπει να γίνονται από όλους σεβαστοί για την καλύτερη συμβίωσή μας. Έχετε και στρατούς αν σας ευχαριστεί να σπαταλάτε πόρους κι εφόσον ξέρετε πως δεν μπορείτε να εμπιστευθείτε ούτε τον πισινό σας μπρος στο θρόνο της εξουσίας, μισαλλόδοξοι κι απάνθρωποι καθώς είστε, αλλά το ζήτημα είναι η ενότητα, η επιλογή στο να στοχεύσουμε σε ό,τι μας κάνει όντα ενός κοινού είδους κι όχι να επικεντρωθούμε στις διαφορές μας γιατί τότε ο άνθρωπος εξαϋλώνεται χάνοντας κάθε υπόσταση. Ναι, ο άνθρωπος είναι μοναδικός κι ανεπανάληπτος, μα αυτή η αρχή, είναι αρχή ταυτότητας κάθε ανθρώπου και το νόημά της είναι ότι, η διαφορετικότητά μας, είναι συνθήκη ύπαρξής μας η οποία όμως μας καθιστά και ίσους τον καθένα απέναντι στον άλλο, μέσα σε έναν κύκλο που ονομάζουμε ανθρωπότητα, ελάχιστο κυκλάκι στον μεγαλύτερο κύκλο της ζωής, και πατώντας στη βάση της ολότητας, μιας έννοιας που φαίνεται να μην κατανοούμε αρκετά, μυωπικά καθώς είμαστε ανθρωπάρια που δε βλέπουν πέρα από τη μύτη τους. Σκοντάφτουμε από τη βλακεία μας και χτυπάμε κεφάλια κι ανοίγουμε μύτες. Χωρισμένοι σε χώρες, αν δεν ενωθούμε μεταξύ μας δημιουργώντας θεσμούς και φορείς μεγαλύτερους της εθνικής μας στενομυαλιάς, το τραγικό τέλος που κάποτε θα μας βρει, θα’ναι δυο φορές τραγικό γιατί δε θα’ναι απλά ανθρώπινο, μα εντελώς πανανθρώπινο, μην αφήνοντας κανέναν πίσω ούτε και για να μας κλάψει. Είμαστε διαφορετικοί, άλλοι μεταξύ άλλων, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να ενωθούμε και να εργαστούμε από κοινού για μια καλύτερη ζωή. Το προσωπικό συμφέρον του ενός, μπορεί και παραλληλίζεται με αυτό του άλλου, δημιουργώντας ομάδα συμφερόντων. Κι αν κάτι είναι ένας οργανισμός, τότε είναι ακριβώς αυτό το πράγμα, μια ομάδα συμφερόντων που λίγο πολύ τα βρίσκουν. Αυτό είναι και η ανθρωπότητα, κι όσοι δεν το αναγνωρίζουν πάσχουν από τυφλότητα. Όσοι, δε, φτάνουν στο σημείο να δρουν με τρόπο που έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα του είδους, μπορούν να χαρακτηριστούν μέχρι και καρκινικά κύτταρα που μπρος στο εφήμερο συμφέρον τους της μιας ζωής, θυσιάζουν ολόκληρη την ανθρωπότητα στο βωμό του εγωισμού τους. Αν τα κύτταρα αυτά είναι ο Τάκης κι ο Σάκης, πάει στο καλό, αν καταλήξουν να γίνουν Χίτλερ και Στάλιν οφείλουμε να αντιδράσουμε και να το κάνουμε άμεσα και με πυγμή.
Οι χώρες ως ομάδες συμφερόντων οφείλουν να βρούνε τρόπους ώστε να λειτουργούν πιο ομαλά, χωρίς να αφήνουν ούτε έναν πολίτη τους πίσω, και να συνενώνονται σε μεγαλύτερες ομάδες συμφερόντων λαμβάνοντας συμμετοχή σε υπερεθνικούς οργανισμούς. Αν αύριο έχουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ένωση Ασιατικών χωρών, τις αντίστοιχες Ενώσεις Αφρικής, Αμερικής και Ωκεανίας, Ενώσεις όλες βασισμένες στα δημοκρατικά ιδεώδη που δίνουν αξία στον άνθρωπο και δεν του ροκανίζουν τα πόδια όπως κάνουν σήμερα οι πέρισσότερες χώρες, τότε ναι, θα έχουμε κάνει άλμα εμπρός. Στις μέρες μας όπου η βλακεία της ανθρωπότητας, έχει βρει τον τρόπο με τα καρκινικά της κύτταρα να επιβάλλεται μέσω του συστήματος που έχουμε δημιουργήσει, η πορεία που χαράζουμε ως είδος είναι πορεία αυτοκαταστροφής. Ακόμη κι αν οι Ενώσεις έχουν τα θέματά τους, όπως για παράδειγμα η σημερινή Ε.Ε., δεν πρέπει να χάνουμε την ελπίδα μας για αυτές, γιατί επί της ουσίας είναι η μόνη επιλογή για ειρήνη και μια καλύτερη ζωή, ακόμη κι αν αυτή δεν είναι τέλεια. Στην περίπτωση της Ε.Ε. βλέπουμε πόσο πίσω μπορεί να μείνει ένα εγχείρημα αν δεν αρκεί η βούληση για ολοκλήρωση του αρχικού οράματος. Μα το σενάριο των Ενώσεων και της Ένωσης των Ενώσεων έχει βάση και μοιάζει μονόδρομος.
Η ζωή αν και δεν είναι μόνο πολιτική, αυτή της η διάσταση για τον άνθρωπο είναι σημαντικότατη γι’αυτό και η πολιτική του παιδεία είναι καίριας σημασίας. Μια παιδεία που θα τον ευαισθητοποιεί βελτιώνοντας την πολιτική του συνειδητότητα αλλά δε θα μένει απλά εκεί.
Η παιδεία είναι το εργαλείο της ανθρωπότητας για να χτίζει τον εαυτό της. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό κατασκεύασμα αλλά και η κοινωνία είναι ανθρώπινη δημιουργία. Υπάρχει ένας κύκλος σχέσης που πότε ανεβαίνει προς τα πάνω και φαντάζει ενάρετος και πότε κατεβαίνει προς τα κάτω χαρακτηριζόμενος ως φαύλος. Η τάση μέχρι σήμερα είναι αυξητική, δηλαδή, η ανθρωπότητα αποκτά όλο και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση για τον εαυτό της και τη ζωή εκφρασμένη μέσα από πολλούς τρόπους. Φτάνουμε σιγά σιγά όμως σε ένα τέλμα το οποίο κανείς δεν ξέρει αν θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε. Οι καιροί δυσκολεύουν και τα προβλήματα που κάποτε αφορούσαν απλά αχρείαστους πολέμους σήμερα χαρακτηρίζονται ως υπαρξιακά. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι σαν τον 1ο ή τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο παρόλο που υπήρχε ο φόβος για αυτοκαταστροφή λόγω πυρηνικών όπλων. Οι μάζες, άνθρωποι φτιαγμένοι από ένα σύστημα που δεν τους θέλει να σκέφτονται γιατί τους φοβάται, δεν κατανοούν όσο θα έπρεπε την απειλή. Οι ηγέτες ωστόσο χάρη στους συμβούλους τους αλλά και στο δαιμόνιό τους αναγνωριζούν τη σημαντικότητα του προβλήματος. Γι’αυτό και το θέτουν σε προτεραιότητα, πρώτο πρώτο. Το ζήτημα που τίθεται ωστόσο είναι ότι δεν έχουν δημοκρατική βάση όλες οι χώρες. Κάποιοι ηγέτες είναι νομιμοποιημένοι, κάποιοι λιγότερο και κάποιοι καθόλου. Τα συστήματα αξιών τους διαφέρουν αν και λίγοι έχουν τέτοια. Η σύγχρονη πολιτική δε χαρακτηρίζεται από κάποια ηθική. Ηθική της είναι η ηθική της εξουσίας. Ο άνθρωπος στα χειρότερά του. Απορίας άξιο είναι πως φτάσαμε ως εδώ. Θα μπορέσουν άραγε όλοι αυτοί οι ταγοί να βγάλουν άκρη μεταξύ τους; Είμαι ένας μελαγχολικός αισιόδοξος γιατί όσο κι αν πονάει η ζωή προσπαθώ να κρατώ την ελπίδα μου και να τη στηρίζω στην πίστη που’χω απέναντι στον άνθρωπο. Όσο ηλίθιος κι αν είναι εγώ τον αγαπώ κι ας με πονάει. Αλλά δεν αφήνω το βαριεστημένο μου μυαλό που μονίμως προσπαθεί να αποφύγει τον πόνο να εναποθέσει όλες τις ελπίδες του στην ανθρωπότητα. Ως άνθρωπος οφείλω κι εγώ να συνδράμω στα μέτρα των δυνατότητων μου. Συν Αθηνά και χείρα κίνει που λεν.
Κι αφού δεν είμαι πολιτικός, θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για μην αφήσω τον κόσμο να καταρρεύσει αλλά και να τον καλυτερεύσω αν το μπορώ. Και το κάνω αυτό γιατί μόνο έτσι νιώθω ζωντανός και γιατί θέλω να’μαι ο άνθρωπος που θα ήθελα να έχω κι απέναντί μου. Είμαι εγώ ο άνθρωπος ινδαλμά μου και με χτίζω κάθε μέρα λιθαράκι λιθαράκι μέχρι να φυσήξει ο άνεμος, αστρικός ή όχι, λίγο παραπάνω.
Η πολιτική είναι όπως την αντιλαμβάνομαι η μάκροηθική μας και πατάει γερά σε μια γνωσιοθεωρία ανοιχτή στην αλλαγή, και που γίνεται καλύτερη χρόνο το χρόνο, αλλά και σε μια οντολογία της φύσης η οποία εμβαθύνει όλο και περισσότερο. Αν ο Επίκουρος έμεινε στην Ηθική κι επέλεξε να απέχει από την πολιτική, είχε τη δυνατότητα να το κάνει, είτε σωστό ήταν αυτό είτε λάθος, αν και η απολιτίκ στάση δεν παύει να’ναι πολιτική απόφαση με συνέπειες.
Κάθε μέρα ο άνθρωπος κάνει ένα σωρό πράγματα τα οποία έχουν πάμπολλες προεκτάσεις και η πολιτική τους μυρωδιά είναι πάντα εκεί και είναι πάντα σημαντική. Τα σημεία των καιρών μάς φέρνουν αντιμέτωπους απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό και όλες μας τις αδυναμίες.
Στοχαστής 